a) İşletmede kayıtlı maliyet değeri 60.000 TL, Birikmiş amortismanı 48.000 TL olan bir taşıt yenilenmek amacıyla 18 KDV hariç peşin olarak 25.000 TL'ye satılmıştır.

Muhasebe Kayıtları:

1. Satış Geliri Hesabı 25.000 TL
2. KDV Hesabı 4.500 TL
3. Birikmiş Amortisman Hesabı 48.000 TL
4. Taşıt Hesabı 60.000 TL
5. Nakit Hesabı 25.000 TL

b) İşletme, 18 KDV hariç 80.000 TL'ye yeni bir taşıtı çek karşılığı almıştır. Yeni taşıt için belirlenen amortisman oranı 20 olup, işletme azalan bakiyeler yöntemine göre amortisman hesaplamaktadır. Taşıt için I. Yıl ayrılması gereken amortisman miktarını hesaplayarak muhasebe kayıtlarını yapınız.

Yeni taşıtın maliyeti 80.000 TL'dir ve belirlenen amortisman oranı 20'dir. Dolayısıyla, I. yıl için ayrılması gereken amortisman miktarını hesaplayalım:

Muhasebe Kaydı:

1. Amortisman Gideri Hesabı 16.000 TL
2. Amortisman Birikimi Hesabı 16.000 TL

a) Eski Taşıtın Satılması

1. Satış Bedeli: 25.000 TL
2. KDV: 25.000 * 18/100 = 4.500 TL
3. Toplam Satış Tutarı: 25.000 + 4.500 = 29.500 TL

Kayıt:

25.000 TL (Ticari Mallar)
4.500 TL (KDV)
29.500 TL (Banka Hesabı)

Açıklama:

1. Satılan taşıtın maliyet değeri 60.000 TL, birikmiş amortismanı ise 48.000 TL olduğundan, elden çıkarılan net değer, 60.000 - 48.000 = 12.000 TL'dir.
2. Bu nedenle, satıştan elde edilen kar, 29.500 - 12.000 = 17.500 TL'dir.

b) Yeni Taşıtın Alınması

1. Alış Bedeli: 80.000 TL
2. KDV: 80.000 * 18/100 = 14.400 TL
3. Toplam Alış Tutarı: 80.000 + 14.400 = 94.400 TL

Kayıt:

80.000 TL (Makine ve Teçhizat)
14.400 TL (KDV)
94.400 TL (Alınan Çekler)

Amortisman Hesaplaması

1. Azalan bakiyeler yönteminde amortisman oranı, normal amortisman oranının iki katı olarak uygulanır.
2. Normal amortisman oranı, iktisadi kıymetin faydalı ömrünün 100'e bölünmesi ile hesaplanır.
3. Bu durumda, faydalı ömür 5 yıl olarak kabul edildiğinde, normal amortisman oranı %20 olacaktır.
4. Azalan bakiyeler yönteminde uygulanacak amortisman oranı ise %40 olacaktır.
5. İlk yıl ayrılması gereken amortisman miktarı, 80.000 * %40 = 32.000 TL'dir.

Kayıt:

32.000 TL (Amortismanlar)
32.000 TL (Makine ve Teçhizat)

Sonuç:

1. Eski taşıtın satılmasından elde edilen kar, 17.500 TL'dir.
2. Yeni taşıt için ayrılması gereken ilk yıl amortismanı ise 32.000 TL'dir.

a) Eski Taşıtın Satışına İlişkin Muhasebe Kayıtları

1. Kayıt 1:

25.000 TL (KDV Hariç Satışlar)
4.500 TL (KDV)
30.500 TL (Kasa)

Açıklama:

1. Eski taşıtın satış bedeli 18 KDV hariç 25.000 TL'dir.

2. Bu bedelin 18 KDV'si 4.500 TL'dir.

3. Toplam satış bedeli 25.000 TL + 4.500 TL = 30.500 TL'dir.

4. Bu tutar, nakit olarak tahsil edildiği için kasa hesabına kaydedilmiştir.

5. Kayıt 2:

48.000 TL (Birikmiş Amortisman)
60.000 TL (Taşıtlar)

Açıklama:

1. Eski taşıtın maliyet değeri 60.000 TL'dir.
2. Bu tutardan, satılmadan önce ayrılan amortisman tutarı 48.000 TL'dir.
3. Kalan net değer 60.000 TL - 48.000 TL = 12.000 TL'dir.
4. Bu tutarın 25.000 TL'lik satış bedeli ile karşılanması nedeniyle, kalan 12.000 TL'lik tutarın amortisman olarak kaydedilmesi gerekir.

b) Yeni Taşıtın Alımına İlişkin Muhasebe Kayıtları

1. Kayıt 1:

80.000 TL (Taşıtlar)
80.000 TL (Banka Hesabı)

Açıklama:

1. Yeni taşıtın maliyet değeri 80.000 TL'dir.
2. Bu tutar, çek karşılığı olarak ödendiği için banka hesabından düşülmüştür.

c) Yeni Taşıtın Amortismanına İlişkin Muhasebe Kayıtları

1. Kayıt 1:

16.000 TL (Amortisman)
16.000 TL (Taşıtlar)

Açıklama:

1. Yeni taşıtın amortisman oranı 20'dir.
2. Bu oranın 18 KDV hariç 80.000 TL'lik maliyet değerine uygulanmasıyla, ilk yıl için ayrılması gereken amortisman tutarı 16.000 TL olarak hesaplanır.

Bu nedenle, verilen bilgilere göre, yeni taşıt için ayrılması gereken ilk yıl amortisman tutarı 16.000 TL'dir.