Cevap : Serbest müstezat, gazelin her beytine bir ziyade mısra eklenmesi ile oluşan bir nazım biçimidir. Müstezat, divan şiirinde gazelin bir özel biçimidir. Gazeldeki her beyte bir ziyade mısra eklenmesi ile oluşur. Serbest müstezat ise, bu ziyade mısraların aruz ve kafiye bakımından gazeldeki diğer beyitlere uyması zorunluluğu olmaksızın yazıldığı bir nazım biçimidir.

Serbest müstezat, 19. yüzyıl sonlarında Servet-i Fünun edebiyatı döneminde kullanılmaya başlanmıştır. Bu dönemde, klasik nazım biçimlerinden uzaklaşma ve serbestleşme eğilimi içinde olan şairler, serbest müstezatı bu eğilimin bir göstergesi olarak kullanmışlardır.

Serbest müstezat, aruz ve kafiye bakımından serbest olması nedeniyle, şairlere daha geniş bir ifade imkanı sunmaktadır. Bu nedenle, şairler, bu nazım biçimini kullanarak, daha özgün ve yaratıcı şiirler yazabilmişlerdir.

Serbest müstezat örnekleri arasında şu şairlerin şiirleri sayılabilir:

1. Tevfik Fikret: "Arz-ı Hal"
2. Halit Ziya Uşaklıgil: "Gönülden Gelen"
3. Mehmet Akif Ersoy: "Süleymaniye'de Bayram Sabahı"
4. Yahya Kemal Beyatlı: "Ferhad ile Şirin"
5. Ahmet Haşim: "Belde"

Bu şiirlerde, şairler, serbest müstezat biçiminin sağladığı imkânlardan yararlanarak, farklı temalar ve duygular üzerine şiirler yazmışlardır.

Tevfik Fikret'in "Arz-ı Hal" şiirinden bir örnek:

Yok mu bir yalancı cennet, bir sahte vuslat,
Bir geçici saadet, bir hayal-i saadet,
Bir avuç serin su, bir küçücük çiçek,
Bir saniye hayat, bir saniye huzur,
Bir saniye aşk, bir saniye şefkat,
Bir saniye iman, bir saniye hürmet?

Halit Ziya Uşaklıgil'in "Gönülden Gelen" şiirinden bir örnek:

Gönülden gelen ne varsa,
Odur doğru, odur güzel,
Odur kutlu, odur sevilesi.

Mehmet Akif Ersoy'un "Süleymaniye'de Bayram Sabahı" şiirinden bir örnek:

Bir minareden sükût kesildi,
Gülbankı yükseldi semaya,
Yaratılış âleminde her şey,
Bir secdeyle kapandı semaya.

Yahya Kemal Beyatlı'nın "Ferhad ile Şirin" şiirinden bir örnek:

Bir taşa vurur Ferhad,
Bir şimşek gibi parlar,
Bir ağıt gibi dökülür,
Sesi dağı dağlar sarsar.

Ahmet Haşim'in "Belde" şiirinden bir örnek:

Bir minarenin sivri külahı,
Bir kuş gibi mavi göklerde,
Bir rüya gibi dalgalanır.

---

---

Diğer Cevaplara Gözat

Cevap : Serbest müstezat, divan edebiyatında gazellerin sonuna ek olarak yazılan dörtlüklere verilen addır. Bu dörtlükler, gazelin ölçüsüne ve kafiye düzenine uygun olarak yazılabilir. Ancak, gazelin ana fikriyle doğrudan ilişkili olmak zorunda değildir. Serbest müstezat, genellikle gazelin konusunu genişletmek veya farklı bir bakış açısıyla ele almak için kullanılır.

Serbest müstezat, 19. yüzyıl sonlarında Servet-i Fünun edebiyatında kullanılmaya başlanmıştır. Bu dönemde, divan edebiyatı geleneklerinden uzaklaşmak isteyen şairler, serbest müstezatı, gazelin kalıplarından kurtulmak için bir araç olarak kullanmışlardır.

Serbest müstezat örneklerine şu şairlerden verilebilir:

Tevfik Fikret:
Yine bir akşam oldu, yine bir akşam oldu
Gözyaşlarımı döktüm, yine bir akşam oldu
İçimde bir sızı, içimde bir sızı
Yine bir akşam oldu, yine bir akşam oldu

Halit Ziya Uşaklıgil:
Sevgilim, ben seni çok seviyorum
Gözlerinde denizlerin maviliğini görüyorum
Saçlarında rüzgarların esintisini duyuyorum
Sen benim için bir umut, bir ışıksın

Recaizade Mahmut Ekrem:
Hayat bir rüya, rüya bir hayaldir
Gerçek olan ölümdür, ölüm bir gerçektir
Dünya bir sahne, sahnede oyuncular
Birbirleriyle oyun oynayan oyuncular

Serbest müstezat, divan edebiyatından günümüze kadar kullanılmış bir nazım biçimidir. Bu biçim, günümüzde de şiir yazarları tarafından kullanılmaktadır.

Cevap : Serbest mestezaat, 19. yüzyılın sonlarında özellikle Servet-i Fünuncular tarafından geliştirilen bir nazım biçimidir. Serbest mestezaat, hem aruz hem de hecenin çeşitli kalıplarıyla yazılabilir. Temel olarak alınan kalıbın çeşitli parçaları farklı düzenlerle bir arada kullanılabilir. Uzun ve kısa mısralar bazen belirli bir düzende sıralanırken, bazen de herhangi bir düzene bağlı kalınmaz. Kafiye düzeni de şairin isteğine bağlıdır. Serbest mestezaat, daha özgürce kullanılan bir biçimdir ve sembolizmin yaygın olduğu bir dönemde Fransa'da ortaya çıkmıştır. Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati şairleri tarafından kullanılmıştır.