Şiirde tema, şiirin ana fikri, mesajı veya anlatmak istediği şeydir. Şiirin bütününden hareketle teması saptanabilir. İçerik için "muhteva", "öz" gibi sözcükler de kullanılır. Şiirde içerik, şairin kendi sanatsal perspektifinden yaptığı seçimlerle oluşur. O nedenle de tema için salt bir sözcük belirtmek, şiirin içeriğinden ziyade o sözcüğün kavram alanına işaret eder.

Şiirde tema bulmak için izlenebilecek adımlar şunlardır:

1. Şiirin konusunu belirleyin. Şiirin konusu, şiirin genel olarak ne hakkında olduğunu ifade eder. Örneğin, bir şiir doğa sevgisini anlatıyorsa, konusu "doğa sevgisi"dir.
2. Şiirin ana duygusunu belirleyin. Şiirin ana duygusu, şiirin okuyucuya hissettirdiği temel duygudur. Örneğin, bir şiir hüzün duygusunu anlatıyorsa, ana duygusu "hüzün"dür.
3. Şiirde kullanılan imgeleri, sembolleri ve metaforları belirleyin. Şiirde kullanılan bu unsurlar, şiirin temasını ortaya çıkarmaya yardımcı olabilir. Örneğin, bir şiirde "ölüm" teması işleniyorsa, şiirde "karanlık", "sessizlik" gibi imgeler kullanılabilir.
4. Şiirde kullanılan dil ve anlatım biçimini göz önünde bulundurun. Şiirin dili ve anlatım biçimi, şiirin temasını belirlemede önemli bir rol oynayabilir. Örneğin, bir şiirde "karşıtlık" teması işleniyorsa, şiirde karşıt anlamlı sözcükler ve kavramlar kullanılabilir.

Şiirde tema bulmak için bu adımları takip ederek, şiirin ana fikrini veya mesajını daha kolay bir şekilde belirleyebilirsiniz.

Örnek:

Şiir:

Kuşlar

Kuşlar uçar gökyüzünde Yuva yaparlar dallar arasında Özgürlerdir, özgürdürler Dünyanın neresinde olursa olsunlar...

Tema:

Özgürlük

Bu şiirde, kuşların özgürlüğü anlatılmaktadır. Şiirin konusu "kuşlar", ana duygusu "sevinç" ve kullandığı imgeler "gökyüzü", "dalgalar" gibi unsurlardır. Şiirin dili ve anlatım biçimi de şiirin temasını desteklemektedir. Bu nedenle, şiirin teması "özgürlük" olarak belirlenebilir.

Diğer örnekler:

1. Konu: Aşk
2. Ana duygu: Mutluluk
3. Tema: Aşk ve mutluluk
4. Konu: Doğa
5. Ana duygu: Hayranlık
6. Tema: Doğa sevgisi
7. Konu: Savaş
8. Ana duygu: Üzüntü
9. Tema: Savaşın acımasızlığı
10. Konu: Yoksulluk
11. Ana duygu: Umutsuzluk
12. Tema: Yoksulluğun insana verdiği zararlar
13. Konu: Ölüm
14. Ana duygu: Hüzün
15. Tema: Ölüm ve sonsuzluk

Elbette, bir şiirin teması tek bir sözcükle ifade edilemeyebilir. Şiirin teması, şiirin bütününe bakılarak belirlenmelidir.

Tema, bir şiirin merkezinde yer alan temel duygu, düşünce ve hayallerin dile getirildiği kavramdır. Şiirdeki tema, şiirin iletmek istediği duyguları ve hayalleri belirler. Tema, soyut bir kavram veya düşünce olup, şiir dışında da var olan bir kavramdır. Tema aynı zamanda şiirde somutlaştırılan kavrama da konu denir.

Şiirde tema bulmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

1. Şiiri dikkatlice okuyun ve şiirin size hangi duyguları ve hayalleri iletmek istediğini anlamaya çalışın.
2. Şiirde yoğun olarak işlenen duygular ve hayaller, şiirin temasını oluşturur.
3. Şiirin başlığı da tema hakkında ipucu verebilir.
4. Şiirin yazıldığı dönem ve şairle de ilişkili olarak tema belirlenebilir.
5. Şiirin tüm birimleri bir tema etrafında bir araya gelerek şiiri oluşturur.

Tema, bir şiirin en asli motifidir ve şiirdeki esas ana duyguyu ifade eder. Her şiirin bir teması vardır ve bu tema, şiirin iletmek istediği mesajı belirler.

Özetle, şiirde tema, şiirin iletmek istediği duygu ve hayallerin merkezinde yer alan soyut bir kavramdır. Şiirdeki tema, şiirin yazıldığı dönem, şair ve şiirin başlığıyla da ilişkilidir.

Şiirde tema, şiirin ana fikri veya mesajıdır. Şiirin bütününden hareketle saptanabilir. İçerik için "muhteva", "öz" gibi sözcükler de kullanılır. Şiirde içerik, şairin kendi sanatsal perspektifinden yaptığı seçimlerle oluşur. O nedenle de tema için salt bir sözcük belirtmek, şiirin içeriğinden ziyade o sözcüğün kavram alanına işaret eder.

Şiirde tema bulmak için şu adımları takip edebiliriz:

1. Şiirin konusunu belirleyin. Şiirde işlenen konu, şiirin temasını bulmanın ilk adımıdır. Şiirin konusu, şiirin işlediği olay, durum veya kavramdır.
2. Şiirin ana duygusunu belirleyin. Şiir, genellikle bir duyguyu veya düşünceyi ifade eder. Şiirin ana duygusunu, şiirde kullanılan sözcükler, imgeler ve anlatım biçimleri belirler.
3. Şiirin imgelerini ve sembollerini inceleyin. Şiirde kullanılan imgeler ve semboller, şiirin temasını zenginleştirir ve derinleştirir.
4. Şiirin dil özelliklerini göz önünde bulundurun. Şiirde kullanılan dil, şiirin temasını yansıtır. Şiirin dil özelliklerini inceleyerek şiirin temasını daha iyi anlayabiliriz.

Örneğin, Nazım Hikmet'in "Memleketimden İnsan Manzaraları" adlı şiirinde, şair, Anadolu insanına dair gözlemlerini ve düşüncelerini anlatır. Şiirin konusu "Anadolu insanı", ana duygusu "sevgi ve özlem", imgeleri "memleket, toprak, dağ, taş, insan" ve dil özellikleri "yalın, sade, özlü"dür. Bu özellikleri göz önünde bulundurarak şiirin temasını "memleket sevgisi" olarak belirleriz.

Şiirde tema bulmak, şiiri daha iyi anlamamızı ve yorumlamamızı sağlar. Şiirin temasını doğru bir şekilde belirlemek için şiirin bütününü dikkatlice incelemek gerekir.